“Đừng trông cậy vào bất cứ nền giáo dục nào, hãy TỰ HỌC!” (Hải
Sunsea)
Ai cũng biết giáo dục Việt Nam nhiều vấn đề, nhiều đến nỗi
chúng ta không biết bắt đầu từ đâu để thay đổi nó trở nên tốt hơn. Nghe cái đề
án “ĐỔI MỚI CĂN BẢN VÀ TOÀN DIỆN” giáo dục đã thấy nó to tát và khó thực hiện rồi,
mà không biết bao giờ chúng ta mới thực sự được hưởng cái sự đổi mới căn bản và
toàn diện ấy. Bài viết này, tôi xin chia sẻ một góc cạnh nhỏ trong giáo dục để
bạn nào thực sự mong muốn tự học có thể thay đổi chút phương pháp học của mình
để TỰ CỨU LẤY MÌNH trước một nền giáo dục không giúp cho chúng ta được nhiều
trong việc phát triển bản thân.
Người Việt Nam học rất nhiều lý thuyết, đặc biệt là lên Đại
học, lý thuyết được học nhiều, cũng được kiểm tra nhiều, điểm cao cũng nhiều
nhưng khi ra trường rồi (hoặc thi xong rồi), hỏi lại lý thuyết thì lại nắm
không chắc, không nói lại được, hoặc nói không rõ ràng, chung chung. Nhiều người
từ đó lại còn sợ lý thuyết, ghét lý thuyết và nguy hiểm là không làm theo lý
thuyết. Họ thích hành động theo cảm tính, rồi sai, rồi sửa chứ không thích lấy
lý thuyết làm định hướng để hành động một cách thông minh hơn, ít thiệt hại
hơn. Chung quy lại thì cũng do những câu nói kiểu như “chỉ là lý thuyết thôi
mà, thực tế khác nhiều”, “lý thuyết chỉ là màu xám… với hàm ý coi thường chứ
không phải mang ý nghĩa tích cực.
Vậy khi nào kiến thức mới “ấm vào thân” để chúng ta có thể
dùng được nó chứ không chỉ là màu xám?
Theo tôi, có 4 bước: BIẾT, HIỂU, VẬN DỤNG và TRUYỀN ĐẠT.
Bước 1: BIẾT
Đây là giai đoạn đầu của việc học. Chúng ta biết đến kiến thức
đó qua các giác quan như nghe về nó, đọc một cuốn sách, hoặc xem một bộ phim.
Nhưng tất cả mới chỉ là lướt qua, chúng ta chỉ bị ấn tượng bởi một số từ ngữ
trong cả mớ kiến thức đó và lưu giữ lại trong đầu. Lượng kiến thức và thông tin
này hàng ngày chúng ta gặp vô cùng nhiều, nhưng để nhớ thì không được bao
nhiêu. Một BỘ LỌC sẽ giúp ta LỰA CHỌN kiến thức nào ta sẽ TÌM HIỂU SÂU về nó. Bộ
lọc này sẽ phụ thuộc vào tố chất, tính cách và bậc nhận thức của mỗi người.
Việc LỰA CHỌN một cách THÔNG MINH những thông tin, kiến thức
tốt, phù hợp sẽ giúp chúng ta tiết kiệm rất nhiều thời gian trong quá trình rèn
luyện bản thân.
GHI NHỚ: BIẾT LÀ ĐỂ LỰA CHỌN.
Bước 2: HIỂU
Sau khi biết được kiến thức cần tìm hiểu, chúng ta sẽ bắt đầu
tìm tòi, nghiên cứu, đọc thêm, lắng nghe sâu hơn về nó, mục đích là để CỦNG CỐ
NIỀM TIN (xem có nên hành động theo nó không).
Giai đoạn này, bạn sẽ đọc đi đọc lại kiến thức mà bạn đã chọn,
cố gắng hiểu thông điệp nó mang lại, tư duy xem nó có đúng đắn không, có phù hợp
với chúng ta không. Và kết quả của giai đoạn này là bạn HIỂU kiến thức đó và LỰA
CHỌN xem có HÀNH ĐỘNG theo nó hay không.
Đương nhiên sau khi hiểu rồi, bạn có thể biết nếu kiến thức
đúng đắn và phù hợp với mình thì ta sẽ hành động theo, còn không thì thôi!
Dù bạn có là đối tượng nào thì cũng nên đi đến giai đoạn này
ở một mức độ nào đó!
GHI NHỚ: HIỂU ĐỂ XEM CÓ NÊN HÀNH ĐỘNG THEO KHÔNG?
Bước 3: VẬN DỤNG
Sau khi tìm hiểu về kiến thức, niềm tin của bạn được củng cố
với kiến thức đó, bạn bắt đầu VẬN DỤNG nó vào công việc và cuộc sống hàng ngày.
Việc vận dụng vô cùng quan trọng, nó sẽ cho bạn thấy khoảng cách THỰC SỰ giữa
LÝ THUYẾT và THỰC TẾ.
Đôi khi nó không có khoảng cách, vì những lý thuyết đó quá
đúng đắn, bạn chỉ cần cố gắng kiên trì làm theo, kiểu gì cũng thành công. Những
lý thuyết như vậy không dễ tìm (nhưng cũng không khó nếu bạn chịu bỏ nỗ lực)
Đôi khi khoảng cách là một đoạn ngắn, bạn phải tự điều chỉnh
hành vi đề phù hợp với thực tế hơn (đa số những lý thuyết thuộc loại này).
Đôi khi lý thuyết cách quá xa thực tế, bạn nên quyết định có
hành động tiếp theo nó hay không.
Và khi bạn bước vào giai đoạn này, những kiến thức đã thực sự
“ấm vào thân” bạn rồi đấy! Nó lưu giữ trong tiềm thức của bạn, và bất cứ khi
nào cần nói về lý thuyết, bạn đều có thể nói ra rõ ràng.
VD: Khi học ở trường về quản trị nhân lực, có người hỏi lại
bạn công việc của người làm nhân sự có mấy mảng công việc? Là những mảng nào?
Chưa chắc bạn đã trả lời được đầy đủ.
Nhưng khi bạn đã làm nhân sự ở 1 công ty. Bạn sẽ trả lời được
hoàn toàn đầy đủ, mà lại còn rất đúng lý thuyết.
Vậy người ta mới nói, trăm hay không bằng tay quen. Trải
nghiệm sẽ giúp củng cố vững chắc kiến thức của bạn. Nhưng đừng bao giờ rơi vào
CHỦ NGHĨA KINH NGHIỆM HẸP HÒI nhé!
Từ bước 2 dến bước 3 còn cần chất xúc tác nữa, đó là CẢM
XÚC. Chúng ta biết rằng không phải lý trí và cảm xúc mới thúc đẩy chúng ta hành
động. Hãy tạo động lực cho mình để hành động nhiều hơn!
GHI NHỚ: CẢM XÚC THÚC ĐẨY HÀNH ĐỘNG, HÀNH ĐỘNG CỦNG CỐ LÝ
THUYẾT.
Bước 4: TRUYỀN ĐẠT
Đừng nghĩ khi chúng ta làm được đã hoàn thành quá trình học
tập. Nhiều người mải làm quá, kinh nghiệm rất nhiều, đến khi hỏi lại lý thuyết
về phần đó lại chưa nắm chắc vì lơi là quá trình TRUYỀN ĐẠT. Điều đó sẽ hạn chế
họ phát triển lên một bậc cao hơn nữa so với hiện tại.
Khi bạn truyền đạt được kiến thức, kinh nghiệm bạn có cho
người khác, khi ấy, kiến thức mới thực sự ẤM VÀO THÂN bạn một cách sâu sắc.
Truyền đạt ở đây có thể là nói, có thể là giảng bài, có thể là viết. Chúng ta
thường thấy những người thành công họ thường hay viết sách đúng không? Viết
sách là một cách LÝ THUYẾT HÓA KINH NGHIỆM vừa giúp cho người khác, vừa giúp
phát triển bản thân lên một tầm cao hơn.
Và KHÔNG CÓ LÝ THUYẾT NÀO THUẦN TÚY LÀ LÝ THUYẾT. LÝ THUYẾT
LÀ ĐỂ ĐỊNH HƯỚNG CHO HÀNH ĐỘNG.
Không nắm được lý thuyết, bạn mãi mãi chỉ là con trâu kéo
cày suốt ngày, cày càng ngày càng giỏi nhưng không bao giờ thoát khỏi kiếp kéo
cày cả. Bạn phải đúc rút ra bài học làm thế nào để kéo cày giỏi như mình, viết
nó ra và truyền đạt cho người khác, rồi định hướng cho bản thân một hướng phát
triển cao hơn chứ không phải kéo cày suốt đời.
GHI NHỚ: TRUYỀN ĐẠT GIÚP BẠN BƯỚC LÊN NẤC THANG CAO HƠN
TRONG SỰ NGHIỆP NHỜ LÝ THUYẾT ĐƯỢC NGẤM SANG NGƯỜI KHÁC.
Thực trạng hiện nay của sinh viên là mới chỉ loay hoay ở bước
1 và 2, ít người HÀNH ĐỘNG nên kỹ năng mới kém. Còn thực trạng của người đi làm
lại là loay hoay ở bước 3 mà lại quên cả 3 bước còn lại. Hành động nhiều, kinh
nghiệm nhiều nhưng một là lười xem lại lý thuyết, hai là lười đúc rút kinh nghiệm
của mình thành lý thuyết để truyền đạt lại. Mong là sau bài viết này mọi người
sẽ có hướng đi cho những kiến thức mình thực sự muốn đi sâu tìm hiểu và phát
triển bản thân mình tốt hơn.
P/s: Tất cả những bài viết của Hải Sunsea đều đã đi qua 3 bước
trên rồi mới đến bước 4. Nhiều người cũng comment là lý thuyết, nhưng lý thuyết
ấy tôi tìm hiểu thực hành chán chê rồi,
thấy đúng và hợp lý mới viết ra và chia sẻ, chứ ít khi nói bừa, nói mà không
tìm hiểu, không thực hành đâu nhé!
Còn việc các bạn có TIN TƯỞNG để làm theo hay không thì tùy. Tôi cũng chỉ
muốn chia sẻ cho những người tin mình thôi mà. Tin nhau rồi sẽ tạo được nhiều
giá trị cho nhau và cho xã hội lắm đấy!
Học thì nó ấm vào thân thui, các bạn ạ :D
Kết
nối với Hải Sunsea: https://www.facebook.com/haisunsea
Fan Page: https://www.facebook.com/kynangmemhss
Blog viết CV của Hải Sunsea: http://kynangvietcv.blogspot.com/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét